ที่ตั้งและอาณาเขต[แก้]

อำเภอบ้านหมอมีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอหนองโดน
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอพระพุทธบาทและอำเภอเสาไห้
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอท่าเรือ (จังหวัดพระนครศรีอยุธยา)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอดอนพุด

ประวัติ[แก้]

เดิมในสมัยโบราณเมื่อยังไม่มีอำเภอพระพุทธบาทนั้น การปกครองบริเวณพระพุทธบาทสมัยกรุงศรีอยุธยา ในรัชกาลสมเด็จพระเจ้าทรงธรรม ได้โปรดกำหนดเขตท้องที่จากรอยพระพุทธบาทออกไปด้านละโยชน์ (16 กิโลเมตร) และทรงตั้งเมืองพระพุทธบาทขึ้น จัดเป็นเมืองชั้นจัตวาขึ้นกับกรุงศรีอยุธยา เมืองพระพุทธบาทนั้คงเป็นเมืองตลอดมาจนถึงรัชการที่ 5 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงโปรดเกล้าให้จัดการปกครองหัวเมืองแบบใหม่ โดยตั้งเป็นมณฑลเทศาภิบาลขึ้น เมื่อ พ.ศ. 2445 ยุบเมืองพระพุทธบาทเป็นอำเภอ “อำเภอพระพุทธบาท” ให้ขึ้นอยู่กับเมืองสระบุรี ปี พ.ศ. 2445 มีการสร้างทางรถไฟไปถึงลพบุรี ตำบลหนองโดนก็มีทางรถไฟผ่าน ครั้นปี พ.ศ. 2460 ในสมัยรัชกาลที่ 6 พระพุทธบาทเกิดโรคห่าระบาดขึ้น จึงได้ย้ายที่ว่าการอำเภอไปตั้งที่ตำบลหนองโดน เพื่อสะดวกต่อการคมนาคมในสมัยนั้น และเปลี่ยนชื่อเป็น “อำเภอหนองโดน” บ้านหมอ และพระพุทธบาท ก็กลายเป็นตำบลหนึ่งของอำเภอหนองโดน

• วันที่ 16 เมษายน 2442 ท้องที่แห่งนี้มีฐานะเป็น เมืองพระพุทธบาท โดยมีหลวงอุปธารก์นิคมกิจ เป็นผู้ว่าราชการเมือง^[1]
• วันที่ 20 กรกฎาคม 2445 ให้เมืองพระพุทธบาท มีฐานะลงเป็นอำเภอ เรียกว่า อำเภอพระพุทธบาท^[2][3]
• วันที่ 29 เมษายน 2460 ย้ายที่ว่าการอำเภอพระพุทธบาท มาตั้งที่สถานีรถไฟบ้านหนองโดน ตำบลหนองโดน และเปลี่ยนแปลงชื่ออำเภอพระพุทธบาท จังหวัดสระบุรี เป็น อำเภอหนองโดน^[4] และที่ว่าการอำเภอเดิม ให้ตั้งเป็นกิ่งอำเภอ เรียกชื่อกิ่งอำเภอว่า กิ่งอำเภอพระพุทธบาท และให้ขึ้นการปกครองกับอำเภอหนองโดน มีทั้งหมด 3 ตำบล ได้แก่ ตำบลกกโก ตำบลท่าศาลา และตำบลขุนโขลน

การแบ่งเขตการปกครอง[แก้]

การปกครองส่วนภูมิภาค[แก้]

อำเภอบ้านหมอแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 9 ตำบล 79 หมู่บ้าน

1.

บ้านหมอ

(Ban Mo)

12 หมู่บ้าน

6.

โคกใหญ่

(Khok Yai)

6 หมู่บ้าน

2.

บางโขมด

(Bang Khamot)

11 หมู่บ้าน

7.

ไผ่ขวาง

(Phai Khwang)

7 หมู่บ้าน

3.

สร่างโศก

(Sang Sok)

9 หมู่บ้าน

8.

บ้านครัว

(Ban Khrua)

11 หมู่บ้าน

4.

ตลาดน้อย

(Talat Noi)

8 หมู่บ้าน

9.

หนองบัว

(Nong Bua)

7 หมู่บ้าน

5.

หรเทพ

(Horathep)

8 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น[แก้]

ท้องที่อำเภอบ้านหมอประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 9 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลบ้านหมอ ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลบ้านหมอ
• เทศบาลตำบลท่าลาน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านครัวทั้งตำบล (สุขาภิบาลท่าลานเดิม)^[17][25]
• เทศบาลตำบลตลาดน้อย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลตลาดน้อยทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลบางโขมด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางโขมดทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลสร่างโศก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสร่างโศกทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลหนองบัว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองบัวทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเมืองขีดขิน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านหมอ (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลบ้านหมอ)
• องค์การบริหารส่วนตำบลโคกใหญ่หรเทพ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหรเทพและตำบลโคกใหญ่ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลไผ่ขวาง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลไผ่ขวางทั้งตำบล